Wat is vriendelijker voor het milieu: Plastic of papier?
De laatste jaren hoor ik vaak dat de productie van plastic moet worden stopgezet. Dat polymeren slecht zijn en plastic wegwerptassen onze natuur vervuilen. Door het gebruik van plastic producten zouden we een aanzienlijke bijdrage leveren aan de vergiftiging van onze planeet.
Ik moet toegeven dat ik mij graag aansluit bij deze trend. Vooral omdat ik zelf ook zie dat er te veel plastic afval in de bossen en in de natuur terecht komt. Maar aan de andere kant vertrouw ik niet graag op microstatistieken welke niet het gehele plaatje laten zien.
Meestal, wanneer slechts één kant van het verhaal belicht wordt, is de andere kant van het verhaal ook het vertellen waard.
Hoe zit dat dan met plastic, kunnen we het dan echt niet meer blijven gebruiken nadat het jarenlang ons nummer één productiemateriaal is geweest? En moeten we het dan ook allemaal vervangen met papier? Papier is een materiaal wat de laatste tijd de hemel in geprezen wordt, ik ben er zelf ook fan van. Ik denk dat papier dan ook een goede vervanging is voor plastic. Zeker omdat het geschikt is voor verpakkingen, tassen en eigenlijk alles wel.
Papier
De productie van papieren tassen
Papier wordt gemaakt van hout, voornamelijk van he afval ervan. Tijdens de productie van papier is 3800 liter water nodig, om 1000 papieren tassen te produceren.
Het recyclen van papier
Het verzamelde papier wordt tot een pulp vermalen, in dit proces worden veen chemicaliën gebruikt om zo de verschillende vezels van elkaar te kunnen scheiden. Deze vezels worden gereinigd en gecontroleerd voordat ze tot nieuw papier geperst worden.
In Europa wordt momenteel 70% van het papier gerecycled door recycling programma’s. Dat betekent dat ongeveer 60 miljoen ton aan papier wordt in Europa teruggewonnen voor hergebruik.
Directe gevolgen voor het milieu
Er is geen twijfel dat papier als materiaal snel biologisch afbreekbaar is. Het blijft niet lang op stortplaatsen liggen en de recycling ervan wordt grotendeels gecontroleerd. Hierdoor vormt het geen bedreiging voor plaatselijke planten- en diersoorten.
Echter wordt er meer water gebruikt om het te produceren. Bovendien kost de productie van papier 60% meer energie dan nodig is om dezelfde hoeveelheid plastic tassen te produceren.
Als we alle plastic tassen in de Europese Unie in één keer zouden vervangen door papieren verpakkingen zouden er 2,2 miljoen bomen gekapt moeten worden. Dat staat gelijk aan de volledige oppervlakte van Luxemburg. En daarnaast zouden we ongeveer 156 miljoen liter water moeten gebruiken in het productieproces. Dat staat gelijk aan 60.000 olympische zwembaden!
Bruikbaarheid
Ten eerste is de bruikbaarheid van papieren tassen beperkt. Dat komt doordat het materiaal zelf niet duurzaam is. Wanneer papier afbreekt stelt het de inhoud van de verpakking bloot aan bacteriën, dat is vooral problematisch wanneer het voedingsmiddelen verpakkingen betreft.
Een tweede punt is dat papieren verpakkingen zwaarder wegen dan plastic verpakkingen. Dit betekent dat er meer vrachtwagens nodig zijn om dezelfde hoeveelheid papieren verpakkingen te vervoeren. Waardoor er meer diesel verbruikt wordt en de CO2 uitstoot ook zal toenemen.
Daarnaast is papier geen geschikt materiaal voor verpakkingen welke steriel moeten zijn. Denk daarbij aan medicijnverpakkingen en andere medische materialen welke steriel verpakt moeten kunnen worden.
Plastic
De productie van plastic tassen
De productie van plastic tassen vereist ruwe olie en steenkool. Voor de productie van 1000 plastic tassen is er 220 liter water nodig. Het recyclen van plastic binnen Europa is dit een nieuw maar veelbelovend onderwerp. In 2018 is 17,8 miljoen ton plastic verpakkingen ingezameld voor hergebruik. Daarvan is 18,5% op de vuilstort geëindigd. De sleutel tot het sluiten van de kringloop is volledige recycling. Dat wil zeggen het volledig hergebruiken van 100% van het plastic. Eén of meerdere keren.
Sommige landen, waaronder Nederland maar ook België en de Scandinavische landen zijn hier heel goed in. Het percentage plastic afval wat niet gerecycled wordt is in deze landen nagenoeg 0%. Dat wil zeggen dat de meeste plastic verpakkingen worden gerecycled. In Spanje, Frankrijk of Polen wordt bijna 30% of meer van de geproduceerde plastic verpakkingen op de stort gegooid!
Directe gevolgen voor het milieu
Plastic verpakkingen en zakken liggen op stortplaatsen, het is een feit dat de gemiddelde plastic verpakking er 500 tot 1000 jaar over doet om af te breken. Jaarlijks worden er ongeveer 500 biljoen plastic tassen geproduceerd (gegevens uit 2019). We hebben 430.000 liter ruwe olie nodig om 100 miljoen plastic tassen te kunnen maken.
Honderden tot duizenden zeeschildpadden, walvissen en andere zeedieren zien plastic afval aan voor voedsel. Dit moeten zij vaak met de dood bekopen. Ditzelfde geld voor veel vogelsoorten en andere zoogdieren die de plastic gevulde vissen eten. Plastic zakken zijn niet biologisch afbreekbaar maar foto afbreekbaar. Dat houdt in dat ze afbreken in steeds kleinere stukjes welke uiteindelijk microplastics worden. Deze microplastic stukjes circuleren rond, waardoor ze in ons voedsel en drinkwater terecht komen. Het effect van dergelijke plastic microdeeltjes op onze gezondheid is nog niet volledig onderzocht.
Bruikbaarheid
Plastic verpakkingen en plastic in het algemeen is van onschatbare waarde in de geneeskunde. Er is geen sterieler alternatief voor wegwerpzakken, bloedzakken of meubelfolie welke het meubilair beschermd tegen vloeistoffen en vuil.
Bovendien bespaart plastic in transportkosten doordat deze lichter zijn en er dus effectief minder vrachtwagens nodig zijn om dezelfde hoeveelheid verpakkingen van A naar B te brengen. Dat betekent minder diesel en minder CO2 uitstoot.
Plastic VS Papier
Dat is geen makkelijke vergelijking. Ik heb één advies hierover, en dat geld ook voor mijzelf. Volg niet blindelings mode en trends.
Beperk de consumptie in het algemeen, niet alleen van plastic en polyester kleding of beddengoed. De materialen zijn niet het probleem, maar ons gedrag wel. Zoals de bovengenoemde cijfers laten zien.
Heb je een plastic tas? Gooi deze niet weg maar gebruik deze opnieuw. Ook al is het een plastic tas, om nog maar te zwijgen over de dikkere plastic tassen, die kan je keer op keer opnieuw gebruiken.
Probeer als alternatief een dikke katoenen of jute zak welke je na gebruik kan wassen en neem deze mee wanneer je gaat winkelen. Neem in plaats van plastic zakken in de winkel een paar kleinere katoenen of linnen tassen mee.
We kunnen plastic verpakkingen niet uit de roulatie nemen, maar we kunnen er wel verstandiger mee omgaan ten behoeve van het milieu en in de strijd tegen de plastic soep. Plastic wordt al vaak gebruikt bij de productie van vliegtuigen en auto’s (het is een licht materiaal wat de CO2 uitstoot van het voertuig aanzienlijk vermindert.
Door ons aankoopgedrag tot een minimum te beperken, kunnen we een impact hebben op een slimmer gebruik van beide materialen als papier en plastic. Alleen een evenwichtig gebruik van beide zal bijdragen tot de bescherming van onze planeet. Dit is wat ik denk na het lezen van deze lectuur, deze zal ik hieronder bijvoegen. Misschien dat anderen zichzelf ook willen informeren.
Om dit bericht te schrijven heb ik de volgende bronnen gebruikt: